Auteur: lindaderoos

(Mijn bijdrage aan het themanummer ‘Jezelf ontstijgen’ van tijdschrift InZicht, nr. 02/2017).

‘Zij die alle stilte vrezen, hebben nooit hun hart gelezen’, dichtte Carel Adama van Scheltema zo’n honderd jaar geleden. Ik wilde mijn hart lezen en dus belandde ik in 2011 in het Vipassanacentrum voor een 10-daagse stiltemeditatie. Als onderdeel van de zoektocht naar, ja, naar wat nu eigenlijk. Naar thuiskomen? Inmiddels weet ik dat het zoeken nodig is om tot het besef te komen dat er niets te vinden is, dat ik überhaupt niets kan doen om thuis te komen, want ik ben nooit van huis geweest.
Wat me in het centrum in België nogal duidelijk werd, is dat lijden veroorzaakt wordt door twee dingen: verlangen (dingen willen die je niet hebt) en afkeer (van dingen af willen die je wel hebt). Dit uit zich in prettige of onprettige gewaarwordingen. Ik wilde daar duidelijk van mijn honger af. Ook van de pijn van het lange (stil)zitten. En ik verlangde regelmatig naar seks, als welkome afleiding van de intense saaiheid.
Verlangen en afkeer hebben een gemeenschappelijke deler, ze zijn vergankelijk. En dat ging ik zien toen ik mediteerde; de pijn, honger en kritische stemmen – die me vertelden dat ik mijn tijd daar verdeed, dat ik het niet goed deed, en dat ik het ook nooit zou leren – popten op als tijdelijke verschijningen.
Vipassana is de kunst gelijkmoedig en alert te zijn. Te observeren in plaats van te reageren. Wetende dat alles ontstaat en ook weer vergaat. Wellicht heb ik daar, in de langdurige stilte, contact leren maken de beschikbaarheid die ik ben, die onvergankelijk is en waar het hele leven in verschijnt.
Ook al is er geen ervaarder van de ervaring – want dat maakt alweer twee, terwijl nondualiteit verwijst naar ‘geen twee’ – we ervaren wel degelijk een ervaarder, een ‘ik’. Het vergt oefening om de focus te verschuiven van de ervaring naar de beschikbaarheid. Van de film naar het witte filmdoek. Steeds weer opnieuw. Meditatie kan hierin ondersteunen. Want als je even niet alert bent, zit je weer midden in de vernauwing van het ‘ik’ en leef je op de vierkante meter, terwijl je oneindigheid bent.

Bertie,
van zero in Boer Zoekt Vrouw naar hero in Expeditie Robinson.
Watskeburt!?
Eigenlijk niet zo heel veel. Bertie is gewoon Bertie. Volkomen zichzelf.
Of dat nu met een stel vreemde, quasi verliefde vrouwen rond haar keukentafel is, of met mensen die zich BN’er voelen op een eiland.
Toen ik Bertie vroeg wat ze als doel voor ogen had toen ze mee ging doen met Robinson, was dat de ervaring om op een eiland te zijn met vrijwel niks, te ervaren hoe het is om te moeten overleven.
Bertie hoefde helemaal niet te winnen – ze heeft zich zelfs al gelijk weg laten stemmen – en ze staat potdorie gewoon in de finale! Is dat dan wellicht de sleutel tot geluk? ‘Gewoon’ te zijn met dat wat is? In tegenstelling tot wat er in de spirituele Happinez bewegingen wordt beweerd, want daar ben je druk doende met jouw overwinning of wensen te visualiseren, met de juiste intentie neer te zetten, moet er vooral een doel of (stappen)plan zijn, wellicht hebben een aantal deelnemers van Robinson een moodboard thuis bij elkaar zitten plakken, heeft iedere (winnende) gedachte kracht. Maar nee, Bertie doet daar niet aan, die ís gewoon.
Daar waar ik zo ongeveer twintig jaar lang heb ge- en onderzocht in het leven, naar God, naar mezelf, naar zingeving, heb gedoold in gefantaseerde vorige (en volgende) levens, heb gespeeld met mijn innerlijk kind, heb ge-rebirth, tien dagen mijn mond heb gehouden tijdens de Vipassana meditatie, half dood ben gegaan in zweethutten en ayahuasca-ceremonies, mijn familie vele malen heb opgesteld, meerdere moodboarden bij elkaar heb geplakt, mijn zonnevlecht uit de knoop heb laten trekken met Reiki, en weet ik wat niet nog allemaal meer heb uitgeprobeerd in het hele spirituele circus, daar was Bertie gewoon boer.
Toen we weer eens een avondje zaten te kletsen over het leven, ik vanalles over mijn filosofische theorieën en ontdekkingen ventileerde en zij daar met alle gemak in mee kon, toen vroeg ik haar: ‘Bertie, hoe kom jij toch zo wijs.’ Waarop zij me zei: ‘Tja, dan zit ik van die lange dagen op de tractor nogal saai ploegwerk te doen en dan denk ik na over het leven.’
Gewone boerennuchterheid en spirituele hoogdraverij hebben uiteindelijk tot dezelfde conclusie geleid; dat dit hele leven wellicht een soort van kosmische grap is, waarin wij onszelf wel heel erg belangrijk en invloedrijk maken als golfje in de immense oceaan dat leven heet. Omdat we niet kunnen zijn met de mogelijke zinloosheid en de totale kwetsbaarheid van het leven, verzinnen we de meest prachtige – en bovenal verzachtende – concepten rondom zin, nut en reden. We verzinnen een heel verhalencircus omdat dit moment, precies zoals het zich aandient, niet goed genoeg is of te pijnlijk voelt om mee te zijn.
Haar en mijn levensvisie vinden elkaar in dezelfde lijfspreuk; “Life is what happens when you’re busy making other plans.” Boer Bertie had nooit kunnen bedenken ooit mee te doen aan Expeditie Robinson, laat staan de finale te halen. Het leven is één grote verrassing. Je kan nog zoveel bidden, willen, plannen maken of doelen stellen, het leven doet gewoon zijn eigen ding en houdt geen rekening met wat jij daarin misschien wil of wenst, laat staan dat je daar invloed op hebt. Net zo min wij invloed hebben op regen, wind of zonneschijn.
Zijn met dat wat is, in dit moment. Bertie verstaat die kunst. En ja, dan wens je soms ook een dubbele dosis Prozac om dit moment door te komen.
Bertie en ik gaan binnenkort overigens wel een middagje werken aan een moodboard. Omdat knippen en plakken zo leuk is! Maar dan niet met oude Happinez tijdschriften hoor. Nee, met de Playboy. Heeft iemand nog wat liggen voor ons misschien?